پښتو متلونه یا د اولنو خبري

الف :
ـ ابا اوبو يو وړ ، ويل ابا څه کوې چه غاړي غرونه ئې يو وړه .
ـ ابا مه ګوری ، خورجين ئې ګوری .
ـ اټنه وران سې چه امرالدين دي نارې کوي .
ـ اختر پټ مېړه نه دی .
ـ آخير عمر د خوارۍ دی .
ـ ادب له بې ادبه زده کيږي .
ـ ادب له زخمه اخيستل کيږي .
ـ آدم خان دي په خيال ګوروان درغلی دی .
ـ ارزانه بې علته نه وي ګران بې حکمته .
ـ ارمان چي وروستی عقل لومړی وای .
ـ آره آره يوم پر غاړه .
ـ اړه په اړه خلاصيږي .
ـ ازمويلی څوک نه ازمويی .
ـ ازميښت اول په کال وتلين و ، اوس دم په دمه دی . ( تلين دسالګری په معنی دی )
ـ آسان ئې نالول چونګوښو هم پښې پورته کړې .
ـ آسمان ليري ، ځمکه سخته .
ـ آسمان چي ټيټيږي ، دومره نه اوريږي .
ـ آسمان چي وريځي ښوروي باران به وکي ، کونډه چي سترګي توروي مېړه به وکي .
ـ آس ششنی ، خر رايي ، عاتره نوري بلاوي وايي .
ـ آس که ټکنی دی ميدان لڼد دی .
ـ آس ئې و هغو ته ورکړ چي د تانګ د ټرلونه وه .
ـ آس ئې په سوو ګټي ، مړونه ئې په خولو ګټي .
ـ آس دبله ، غمچينه د ځنګله چي دی ئې تيز نه کړي نو بې څوک تيزوي .
ـ اشه ښه ده که ګله ؟ مه يوه وينی مه بله .
ـ اشه اشه بابا اشه ، قاضي غلام غوندي مريی لرې .
ـ اصيل په ګدله کي ، کم اصل په ګزبره کي .
ـ اصيل ته اشارت ، کم اصل ته لغت .
ـ اصيل خطا نه لري ، کم اصل وفا نه لري .
ـ اصيل خوري نه خاوري کيږي .
ـ اصيل کوټور ، کم اصل څپړور.
ـ اصيل په جنډه کالو کي هم معلوميږي .
ـ اصيله ځان دي کچه کی ، چي پرتوګ دي الچه کی .
ـ اصيل نه ورکيږي .
ـ اصيل بې بها وي ، کم اصل بې بها وي .
ـ آغا کور نسته د بي بي څخه بېره نسته .
ـ الم نشرح هغه الم نشرح ده ، خوله د ملا عثمان غواړي .
ـ اګر و اګر سره ورته دي .
ـ امانت مځکه نه خيانتو ي.
ـ آموخته خور بلا خور .
ـ آموخته خور ښه دی که ميراث خور ؟ ويل اموخته خور .
ـ امير ئې ورکوي ، شېخ مير ئې نه ورکوي .
ـ انا مړه سول ـ تبه ئې وشلېده .
ـ انسان تابع د احسان دي .
ـ انسان تر کاڼي سخت تر ګل نازک دی .
ـ انسان نه دی ، هغه چي د حيوان څخه ګيله کوي .
ـ اوبو اخيستی زګ ته لاس اچوي .
ـ اوبه په ډانګ نه بېليږي .
ـ اوبه چي تر سر تېري سي څه يو نيزه څه دوې .
ـ اوبه چي تر غاړ ي ورسيږي ، زوی تر پښو لاندي کيږي .
ـ اوبه په کمزوري ورخ ماتيږي .
ـ اوبه د سر دپاله خړيږي .
ـ اورته خپل او پردی يو دی .
ـ اوربشي څه په ځمکه کي څه په جوال کي ؟ .
ـ اوربشي که سل منه دروپۍ شي ، دخره پکښي يو لپه ده .
ـ اور له خپلي لمني بليږي .
ـ اور او اوبه نه سره يوځای کيږي .
ـ اور او پنبه نه سره يو ځای کيږي .
ـ اوړه په اوړه ، منت ئې پر څه ؟ .
ـ اوړه يو موټ نه لري ، تنور ئې پر بام جوړ کړی .
ـ اوړه ئې د ميچني ، زامن ئې د چخني .
ـ اوړه ئې يوـت نشته شل ئې تنورنه دي .
ـ اوسپنه په اوسپنه ماتيږي ږ
ـ اوس دي ويښی کړې چي د ماشو پر وړ دي وخوړ .
ـ اوښان سره کارېدله ګېډړه هم ځغاسته چي بې پرسي ده .
ـ اوښان نه ژاړي بارونه ژاړي .
ـ اوښ په غلبېل نه دريږي .
٦٧ـ اوښ په خپلو متيازو کي ګوډيږي .
ـ اوښ په سر باری نه درنيږي .
ـ اوښ تر پله لاندي نه سي پوټېدلای .
ـ اوښ ته ئې ويل الغبندي وکه ، ده ويل په کمو لاسو .
ـ اوښه ، هر څه دي بې هوښه .
ـ اوښ ته ئې ويل! لوړ دي خوښ دي که ځوړ ؟ ده ويل دريم ئې هم بد دی چي خټي دي .
ـ اوښ ته ئې ويل لوبي وکه ، ده جړونګان له بېخه وکښه .
ـ اوښ ته ئې ويل دا مغزی دي ولي کوږ دی ؟ ده ويل کم ځای مي سم دی .
ـ اوښ دي اوسار کئ نو دي پلار کئ ـ اوښ چي ئې نته کی نو ئې اور ته کی .
ـ اوښ چي لوي بار وړي خوارک ئې ځوز دی.
ـ اوګره په تلوار نه سړيږي .
ـ اوګره ځيني توې سوله ، ويل په نصيب مي نه وه .
ـ اول اتام پسې کلام .
ـ اول ځان پسې جهان .
ـ اول حق د ګاونډي دی .
ـ اول زده کړه ، بيا کوزده کړه .
ـ اول سلام پسې کلام .
ـ اول کوه احتياط ، اوستری مه کوه پسات .
ـ اول مړانه په سيالي وه ، اوس سپيتانه په سيالي ده .
ـ اول مي نه خوړی هزارسلاخي ، اوس دخوارپلاومحتاج يم . (هزارسلاخي يو ډول ډوډۍ ده چي وېشلې هم بولي )
ـ ايلچي ته نه بند شته نه زندان

ـ اوښ پۀ بډه نه وهل کېږي .
ـ اختر څۀ پټ مېړۀ نه دی چې تېر به شي .
ـ اول ځان پسې جهان .
ـ اوبۀ پۀ ډانګ نه بېلېږي .
ـ ازمويلی بيا مه ازمويه .
ـ اوښ ليدلی ، نه ليولی .
ـ انسان له ختا سره ملګری دی .
ـ اور ته خپل او پردی يو دی .
ـ اول زده کړه ،بيا کوزده کړه
ـ اوبۀ هم د لوښي پر مخ څښلې کېږي .
ـ اور ته راغلی د کور څښتن شو .

ب:
ـ بابا حلاله ، پوخۍ مه حلاله .
ـ بابا دي خدای وبخښي مګر د سهار په لمانځه کي سُست و .
ـ بابا ګيلې کوي ، ادې پېرې کوي .
ـ پاچهان چي د اوګرې پېروی خوري وس ئې رسيږي .
ـ پاچهي پاچهانو لره ښايي ، لويي خدای ( ج) لره .
ـ باران پر تېر اوسو ، خره ئې د لړموړي يو وړه .
ـ بارونه ئې تړل ، اوښانو ژړل .
ـ بار ئې په شا نه شو وړای ، يو لرګی ئې بل پر کښييود.
ـ باغ که باغوان لري ، چغال هم خدای لري .
ـ باغ که خراپوې ، الو پکښي ږده .
ـ باغ چي پوخ سي باغوان کوږ سي .
ـ بام ئې لوړ ، کور ېې ډګر .
ـ بخت چي کوټه سي پاچهان ټکري خوري .
ـ بخت په ټنده دی نه په منډه .
ـ بد بانجڼ افت نه لري .
ـ بد په بلا اخته ښه دی .
ـ بد په سلام نه ورکيږي .
ـ بد تربور په بد ځای کي په کاريږي .
ـ بد مه راسره کوه ښه دي نه غواړمه .
ـ بد مه کوه بد به نه وينې !
ـ بده ماندينه تنګه موچڼه ده .
ـ بدی چي نه کړای بدي چاري ، بدی به چا واژه پر لاري .
ـ برج دي تر اسمانه ، سپي دي له لوږي مري .
ـ برخي ټولي ازلي دي نه په زور نه په سيالي دي .
ـ برخي وېشه مړونه ګوره .
ـ بزه په خپل ښکر نه درنيږي .
ـ بشره د انسان خوی د شيطان .
ـ بلا بيده ښه وي نه ويښه .
ـ بلا د هغه پاڅي، چي ئې ګړنګ په برېتو څاڅي .
ـ بلا پر بلا واوښته . بلا يو څه لاندي واوښته .
ـ بل ته کوهي مه کينه ، چي خپله پکښي لوېږې .
ـ بلخه بې تميزه ، لالی راغی بې کميسه .
ـ بللي خور ولي .
ـ بل من چپه شو .
ـ بنده اريان خدای پر مهربان .
ـ بنده راسه د خدای خپل سه ، لکه پر ځان داسي پر بل سه .
ـ بنده چي داد کي نو بې ياد کي ، الله چي ياد کي نو بې ښاد کي .
ـ بنده ليري موښلولې ، مرګ لار ورته نيولې .
ـ بنده و خپل عمل .
ـ بنده وتړل بارونه ، خدای کوله خپل کارونه .
ـ بوچ د اختر خلاص دی .
ـ بې دولتي د نفغقه خيژي .
ـ بيده بل بيده نسي ويښولای .
ـ بې زحمته راحت نشته
ـ بېزاره دي له خيره يم ، سپي دي در ګرځوه .
ـ بيزی په بد راضي .
ـ بې ښځي سړی ښه دی نه په کور کي همېش جنګ .
ـ بيعقل ته ئې ويل چي ونه دي په کونه کي شنه سول ، ده ويل ښه دی تر سيوري لاندي بې ناست يم
ـ بې عقل دونه په بل نه کوي لکه په ځان .
ـ بې ګودره کي ګيډيږي ، خود بې سين وړي .
ـ بې ما دي شل نه کړه

ـ بې چرګه به هم سباشي .
ـ بازخانه له بازه نه خالي کېږي .
ـ بې عمله علم ،د بې مېوې ونې پۀ څېر وي .
ـ بې قامه مقام نسته .
ـ بې وسي دؤسي نه ده .
ـ بخت يا پۀ کمڅۍ دی يا پۀ کوټۍ .
ـ برج مې جوړاوۀ ، را څه کدانه سوه .
ـ بې زحمته راحت نسته .

» د پښتو ا ب
» زه به جنت ته د پښتو سره ځم
» په پښتو ادب کې د لر او بر پښتنو د یووالي انعکاس
» دا پښتو د پښتنو سره مزه کا
» څوک چې زما پښتو ته سپک اوګوري